هفته دوم مرداد ۱۴۰۴ یکی از دشوارترین مقاطع برای بازار سرمایه ایران بود؛ بازه‌ای که در آن شاخص کل بورس با بیش از ۵ درصد افت، از کانال ۲.۷ میلیون واحدی پایین کشیده شد و به مرزهای روانی پایین‌تری رسید. نوسانات شدید، حجم معاملات پایین، و قفل شدن اکثر نمادها در صف فروش، نشانه‌هایی روشن از بحرانی عمیق در فضای بورس هستند.
در این گزارش خبرنگار گسترش نیوز به بررسی دقیق تر بورس در هفته گذشته می پردازد و در ادامه به معدود سهام های سودآور این هفته اشاره خواهد کرد.
بازار بورس قرمز بود اما نه برای همه سهام ها
در حالی که اکثر نمادها با کاهش قیمت و کاهش تقاضا مواجه شدند، برخی ابزارهای مالی توانستند برخلاف جریان غالب بازار حرکت کنند. در میان آن‌ها، صندوق‌های کالایی مبتنی بر زعفران عملکردی مثبت از خود به جا گذاشتند و بازده هفتگی مناسبی ثبت کردند. این اتفاق بار دیگر اهمیت تنوع‌بخشی در پرتفوی سرمایه‌گذاران را یادآوری می‌کند، مخصوصاً در زمان‌هایی که بورس دچار ریزش‌های سنگین می‌شود.
نماد شفا (شرکت سرمایه‌گذاری شفادارو) با رشد بیش از ۸ درصدی، یکی از شاخص‌ترین سهم‌های سبز هفته بود که توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرد. همچنین، غشهداب (شهداب ناب خراسان) نیز با اتکا به افزایش قیمت برخی محصولات غذایی، توانست بازدهی بیش از ۶ درصد را ثبت کند و در زمره نمادهای پربازده قرار گیرد.
در گروه دارویی، شپارس (پارس دارو) با وجود ریزش کلی بازار، عملکرد مثبتی داشت و به عنوان یکی از نمادهای مقاوم هفته شناخته شد. از سوی دیگر، زاگرس (پتروشیمی زاگرس) نیز به دلیل افزایش تقاضا در حوزه اوره و محصولات پتروشیمی، سبزپوش شد و توانست نگاه فعالان بازار را به خود معطوف سازد.
تحلیل مدیران بورسی؛ از امید تا هشدار
در هفته گذشته، برخی مسئولان سازمان بورس و کارشناسان ارشد اقتصادی نیز به وضعیت بازار واکنش نشان دادند. برخی تحلیل‌ها نشان می‌دهد که فشار فروش از سوی سهامداران حقوقی و ضعف در تقاضای حقیقی‌ها موجب این افت گسترده شده است. همزمان برخی مقامات بورسی در گفتگوهایی با رسانه‌ها وعده حمایت از بازار و ارائه بسته‌های مشوق برای افزایش نقدشوندگی را دادند، اما هنوز اقدام مشخصی در عمل دیده نشده است.
چه چیزی بورس را نجات می‌دهد؟
تحلیل‌گران معتقدند که بازگشت اعتماد به بازار، نیازمند اقداماتی فوری و شفاف از سوی نهادهای نظارتی است؛ از جمله حمایت عملیاتی از سهام بنیادین، کاهش فشار فروش حقوقی‌ها، و فعال‌سازی ابزارهایی مثل بازارگردان‌ها و صندوق تثبیت بازار. همچنین انتظار می‌رود که دولت در سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی خود، نقش بورس را پررنگ‌تر دیده و از تصمیم‌های ناگهانی که اثر مستقیم روی بازار دارند، اجتناب کند.
در چنین شرایطی، سهامداران خرد و حقیقی باید با احتیاط بیشتری رفتار کنند. ورود هیجانی به سهم‌ها یا خروج یکباره از بازار، می‌تواند ضررهای بیشتری را در پی داشته باشد. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که سرمایه‌گذاران تمرکز خود را روی سهام دارای بنیاد قوی، با سودآوری شفاف و نسبت قیمت به درآمد منطقی بگذارند. همچنین استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مخصوصاً صندوق‌های مختلط و درآمد ثابت، می‌تواند برای عبور از این دوران پرتلاطم گزینه‌ای هوشمندانه باشد.
کلید بازسازی اعتماد در بازار سرمایه
بازار سرمایه ایران در سال‌های اخیر با مشکلاتی همچون بی‌ثباتی سیاست‌گذاری، ضعف مدیریت ریسک و عدم شفافیت نهادهای دولتی مواجه شده که باعث کاهش اعتماد عمومی و خروج نقدینگی شده است. برای بهبود وضعیت، تدوین نقشه راهی جامع و عملیاتی با همکاری دولت، نهادهای ناظر و بخش خصوصی ضروری است. این نقشه راه باید شامل بازنگری در سیاست‌های اعتباردهی، مدیریت ریسک صندوق‌ها و حمایت هدفمند از صنایع تولیدی باشد. همچنین توسعه سامانه‌های هوشمند پایش ریسک و افزایش شفافیت اطلاعات می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و مشارکت بازار افزایش یابد. ایجاد بازارهای متنوع‌تر مانند بازار مشتقه و صندوق‌های کالایی نیز در کاهش ریسک‌های سیستماتیک و توسعه پایدار بازار مؤثر است.
از سوی دیگر، نوسانات نرخ بهره و تصمیمات متناقض اعتباردهی باعث بی‌ثباتی و نااطمینانی سرمایه‌گذاران شده است. اصلاحات ساختاری و هماهنگی میان تصمیم‌گیران اقتصادی، همراه با رویکردی مسئولانه و اخلاق‌مدار، تنها راه بازگرداندن اعتماد و پویایی بازار سرمایه است. در نهایت، سیاست‌های اقتصادی باید بر پایه ثبات، شفافیت و مشارکت استوار باشند تا بازار بتواند به سمت رشد پایدار حرکت کند.
