گسترش نیوز: تحولات ژئوپلیتیکی اخیر از جمله تشدید درگیری‌ها در یمن، افزایش فعالیت‌های نظامی در مرزهای دریایی ایران و کشورهای عربی، و نیز تهدیدات برخی گروه‌های شبه‌نظامی، موجب افزایش ریسک عرضه نفت در بازار جهانی شده است. این تنش‌ها، منجر به رشد قابل‌توجه قیمت نفت خام در بورس‌های جهانی شد؛ به طوری که قیمت نفت برنت طی چند روز بیش از ۵ دلار افزایش یافت.
ایران به عنوان یکی از کشورهای محوری در خاورمیانه، نه‌تنها از نظر موقعیت جغرافیایی بلکه از لحاظ ذخایر انرژی نیز در کانون توجه قرار دارد. هرگونه نوسان در مناسبات سیاسی یا امنیتی این کشور، مستقیماً بر جریان صادرات انرژی و اعتماد بازارهای جهانی تأثیر می‌گذارد.
با توجه به شرایط فعلی، بسیاری از تحلیلگران اقتصادی هشدار داده‌اند که هرگونه گسترش تنش می‌تواند به اخلال در زنجیره تأمین انرژی منجر شده و تبعات تورمی برای کشورهای واردکننده انرژی در پی داشته باشد. این مسئله به‌ویژه در شرایطی که جهان هنوز به‌طور کامل از شوک‌های قیمتی ناشی از بحران اوکراین خارج نشده، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
بهره برداری ایران از طلای سیاه با کمک دو یار استراتژیک
از سوی دیگر، ایران تلاش کرده است تا با افزایش دیپلماسی انرژی، جایگاه خود را در بازارهای منطقه‌ای و جهانی تقویت کند. همکاری‌های فنی با روسیه، چین و برخی کشورهای آسیای مرکزی در حوزه اکتشاف و استخراج، و همچنین افزایش صادرات فرآورده‌های نفتی به بازارهای همسایه، از نشانه‌های این سیاست هوشمندانه است.
همچنین ایران با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بندری خود در سواحل جنوبی، به‌ویژه در منطقه مکران، زیرساخت‌های صادرات انرژی را به‌روز کرده و به دنبال تنوع‌بخشی مسیرهای صادراتی است. این اقدام می‌تواند بخشی از نگرانی‌های بازار جهانی را در صورت وقوع بحران در تنگه هرمز کاهش دهد.
با این حال، همچنان چالش‌های مهمی بر سر راه وجود دارد. تحریم‌های آمریکا، محدودیت‌های بانکی و عدم اتصال کامل به زنجیره مالی بین‌المللی، مانع بزرگی بر سر راه صادرات رسمی و گسترده انرژی ایران محسوب می‌شوند. با وجود این موانع، بازار جهانی به‌دقت تحرکات ایران را دنبال می‌کند.
در کنار بعد اقتصادی، بُعد امنیتی نیز به‌شدت برجسته است. قدرت‌های غربی و برخی کشورهای عربی، تمرکز ویژه‌ای بر کنترل آبراه‌های حیاتی مانند هرمز دارند. ایران نیز بارها تأکید کرده که امنیت این تنگه باید توسط کشورهای منطقه و بدون مداخله خارجی تأمین شود، که همین مسأله بعضاً منجر به تشدید تنش‌ها شده است.
افق پیش رو برای ایران و بازار انرژی
آینده بازار انرژی به شدت وابسته به تصمیمات سیاسی و اقدامات راهبردی کشورهای کلیدی از جمله ایران است. با وجود تمام چالش‌ها، ایران می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه و همگرایی با کشورهای منطقه، به یک بازیگر باثبات و قابل اعتماد در بازار جهانی انرژی تبدیل شود.
از سوی دیگر، فرصت‌هایی نظیر سرمایه‌گذاری مشترک در پروژه‌های انتقال گاز، توسعه پالایشگاه‌های منطقه‌ای، و هم‌افزایی با کشورهای عضو سازمان شانگهای و بریکس، می‌تواند مزیت رقابتی ایران را تقویت کند. این مسیر مستلزم تعامل سازنده با جهان، رفع برخی موانع داخلی و ترمیم روابط خارجی است.
همچنین بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی، این فرصت را برای ایران فراهم می‌کند که با موضع‌گیری دقیق، نقش خود را به عنوان یک «تأمین‌کننده قابل اتکا» بازتعریف کند. در دنیای پس از شوک‌های انرژی، کشورهایی که بتوانند ترکیبی از امنیت، زیرساخت، و دیپلماسی فعال ارائه دهند، جایگاه ممتازی در بازار خواهند یافت.
در نهایت، مسیر پیش‌رو نه صرفاً بر اساس میزان ذخایر انرژی، بلکه بر مبنای میزان ثبات، پیش‌بینی‌پذیری و توان تعامل منطقه‌ای ترسیم می‌شود. ایران در صورت حفظ تعادل میان منافع اقتصادی و ملاحظات سیاسی، می‌تواند هم درون مرزهای خود رشد پایدار تجربه کند و هم در بازار جهانی انرژی به نقش‌آفرینی مؤثرتر بپردازد.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه انرژی کشور، سرویس انرژی پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
سهیل مافی
