هدایت‌الله خادمی، کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه اقتصاد ایران هنوز بر پایه فروش مواد خام بنا شده گفت: ما کشوری هستیم که هم نفت خام می‌فروشیم و هم بنزین وارد می‌کنیم. گاهی در مقاطعی کوتاه این کار را نمی‌کنیم، اما در مجموع، به جای آنکه تلاش کنیم نفت را به فرآورده‌های باارزش‌تر تبدیل کنیم، آن را خام و ارزان می‌فروشیم و دل‌خوشیمان به همین است.
او ادامه داد: کشورهای دیگر مسیر دیگری را رفته‌اند. چین هرچقدر نفت دارد، چندین برابرش را از خارج می‌خرد تا به کالای باارزش تبدیل کند. آمریکا هم با وجود تولید روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت، چند میلیون بشکه دیگر می‌خرد تا آن را به محصولات نهایی تبدیل و صادر کند. ما اما حتی سوزن و دسته‌بیل را هم وارد می‌کنیم.
خادمی این وضعیت را نتیجه اقتصادی بیمار توصیف کرد و گفت: این یک اقتصاد مریض، پیچیده و سرطان‌زده است که هیچ‌کس برای درمانش اقدام نمی‌کند. کشور به مدیرانی نیاز دارد که پاکدست باشند، دلشان برای منافع ملی بسوزد و به فکر آینده باشند.
او با اشاره به بحران‌های دیگر افزود: ما حدود ۱۰۰ برابر عربستان ذخایر آبی داریم، اما ببینید وضعیت آب ما چطور شده. هرچه آب از زمین کشیدیم از بین بردیم. برق هم همین‌طور. من ۱۰ سال پیش در مجلس هشدار دادم که اگرچه آن زمان تولید برق ۷۵ هزار مگاوات و مصرف پیک ۷۰ هزار مگاوات بود، اما بدون برنامه‌ریزی، چند سال بعد دچار بحران خواهیم شد. امروز می‌بینیم کشور در همه حوزه‌های زیربنایی و اقتصادی فرسوده شده است.
مدیران کوچک در پست‌های بزرگ کشور !
او یکی از عوامل اصلی نابسامانی را گماشتن آدم‌های کوچک بر پست‌های بزرگ دانست و گفت: در جهان رقابت از لحظه استفاده می‌کنند، اما کشور ما تعطیل است. دولت به جای کوچک‌سازی، مدام بزرگ‌تر شده و منابع کشور صرف پرداخت حقوق و هزینه‌های خودش می‌شود. هنوز تصمیم نگرفته‌ایم می‌خواهیم به کدام سمت برویم. اگر توسعه سمت راست باشد ما برعکس سمت چپ می‌رویم.
خادمی به یادآوری تجربه مذاکرات انرژی سال‌های گذشته پرداخت و گفت: آن زمان برخی وزرا می‌گفتند زمستان سخت اروپا در راه است و بگذارید امسال اروپایی‌ها یخ بزنند. اما همان آلمان که بیشترین واردکننده گاز از روسیه بود، ظرف شش ماه بزرگ‌ترین پایانه‌های دریافت LNG را ساخت و قیمت گاز را پایین‌تر از قبلِ تحریم رساند. این یعنی برنامه‌ریزی و عقلانیت. ما اما حتی یک برنامه کوتاه‌مدت درست نداریم؛ نهایت برنامه این است که بدانیم امروز تا عصر چه می‌شود؟
او با انتقاد از بی‌عملی در اجرای اسناد بالادستی افزود: قرار بود تا سال ۱۴۰۴ کشور اول منطقه شویم. اما امروز که به ۱۴۰۴ رسیده‌ایم، همه ضعف‌هایمان آشکار شده؛ از بحران آب و برق گرفته تا نشست زمین و فرسایش خاک. ما به پایین‌ترین سطح هرم مازلو رسیده‌ایم و درگیر نان و نیازهای اولیه شده‌ایم.
با این حال، خادمی راه بازگشت را ممکن دانست: بله، می‌شود از ویرانی جلوگیری کرد. کشورهایی بوده‌اند که عقب افتاده و دوباره برگشته‌اند. چین ۵۰ سال پیش کشوری فقیر بود، اما امروز قدرت اقتصادی بزرگ دنیاست. کشورهای حوزه خلیج فارس هم نیم‌قرن پیش بیابان برهوت بودند، اما امروز در بالاترین سطح توسعه منطقه قرار دارند. درست است که ما چند دهه عقب افتاده‌ایم و کار بیشتری می‌خواهد، اما اگر امروز شروع کنیم، می‌توانیم آهسته و پیوسته اصلاح کنیم.
منبع:
انرژی پرس
پریا ابراهیمی
